Trẻ em là những người học tập tích cực, ham khám phá và sáng tạo. Để giúp trẻ phát triển toàn diện, việc lựa chọn phương pháp giảng dạy phù hợp là vô cùng quan trọng. Một phương pháp giảng dạy hiệu quả sẽ giúp trẻ tiếp thu kiến thức một cách dễ dàng, hứng thú và ghi nhớ lâu hơn. Cùng Kênh thông tin giáo dục Lê Quý Đôn tìm hiểu thêm về các cách giảng dạy hiệu quả được áp dụng phổ biến và hiệu quả nhất hiện nay.
Các phương pháp giảng dạy hiệu quả nhất hiện nay
Tạo niềm tin và duy trì năng lượng tích cực
Tạo niềm tin tích cực là bước đầu tiên của một phương pháp giảng dạy hiệu quả. Niềm tin tích cực là chìa khóa để thành công. Khi bạn tin tưởng vào bản thân, bạn sẽ có động lực để nỗ lực và vượt qua mọi khó khăn. Để tạo niềm tin tích cực, hãy dành một chút thời gian để suy nghĩ về những điều mà bạn tin bản thân sẽ làm được. Điều này có thể bao gồm những điều liên quan đến học tập, cũng như những điều khác trong cuộc sống.
Khi bạn đã có danh sách những điều mà bạn tin bản thân sẽ làm được, hãy viết chúng ra một cuốn sổ tay, một tờ giấy nháp hay bất kỳ vật gì mà bạn có thể viết lên được. Điều này sẽ giúp bạn ghi nhớ và luôn nhắc nhở bản thân về những khả năng của mình. Nếu như bạn có sơ xuất gì mà không đạt được những kết quả mà bạn đã đề ra, đừng bỏ cuộc. Hãy học hỏi từ những sai lầm của bạn và làm lại cho tới khi thành công.
Phương pháp nghiên cứu trường hợp điển hình
Phương pháp giảng dạy học nghiên cứu trường hợp điển hình là phương pháp giáo dục sử dụng một câu chuyện có thật hoặc được viết dựa trên những trường hợp thường xảy ra trong thực tiễn để minh chứng cho một vấn đề. Phương pháp giảng dạy này có thể được thực hiện dưới dạng văn bản, video, hoặc băng cassette.
Trong cách giảng dạy này, giáo viên sẽ đưa ra một tình huống thực tế chứa đựng vấn đề cần giải quyết. Người học sẽ cùng nhau phân tích, xử lý vấn đề để tìm ra giải pháp phù hợp. Quá trình này giúp người học phát triển tư duy tích cực, sáng tạo và tự tin phản biện.
Xem thêm: Tìm hiểu các phương pháp giảng dạy của giáo viên cực hiệu quả
Phương pháp giảng dạy theo dự án
Dạy học theo dự án là một phương pháp giảng dạy học tích cực, trong đó học sinh là trung tâm của quá trình học tập. Học sinh được giao một nhiệm vụ học tập phức hợp, có sự kết hợp giữa lý thuyết và thực hành, có tạo ra các sản phẩm có thể giới thiệu.
Phân loại dạy học theo dự án:
- Theo chuyên môn giảng dạy: Dựa trên môn học hoặc lĩnh vực học tập.
- Theo sự tham gia của người học: Dự án cá nhân, dự án nhóm, dự án toàn lớp.
- Theo sự tham gia của giáo viên: Giáo viên đóng vai trò là người hướng dẫn, giáo viên đóng vai trò là người hỗ trợ, giáo viên đóng vai trò là người tham gia.
- Theo thời gian và nhiệm vụ: Dự án ngắn hạn, dự án dài hạn, dự án nghiên cứu.
Tiến trình dạy học theo dự án:
- Xác định vấn đề và mục đích của dự án: Giáo viên và học sinh cùng nhau xác định vấn đề và mục đích của dự án. Vấn đề cần có tính thực tiễn, phù hợp với khả năng của học sinh và có thể tạo ra sản phẩm. Mục đích của dự án cần cụ thể, rõ ràng và có thể đo lường được.
- Xây dựng kế hoạch dự án: Học sinh xây dựng kế hoạch dự án, bao gồm các bước thực hiện, thời gian thực hiện, các nguồn lực cần thiết. Kế hoạch dự án cần được giáo viên và học sinh cùng nhau thảo luận và thống nhất.
- Thực hiện dự án: Học sinh thực hiện dự án theo kế hoạch đã xây dựng. Trong quá trình thực hiện dự án, học sinh có thể gặp phải những khó khăn và thách thức. Giáo viên cần hỗ trợ học sinh để họ có thể vượt qua những khó khăn đó và hoàn thành dự án.
- Trình bày nội dung dự án: Học sinh trình bày kết quả thực hiện dự án. Trình bày dự án có thể được thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, như thuyết trình, báo cáo, triển lãm,…
- Đánh giá dự án: Giáo viên và học sinh cùng nhau đánh giá dự án. Đánh giá dự án cần dựa trên các tiêu chí cụ thể và được thống nhất trước đó.
Xem thêm: Các phương pháp giảng dạy đại học mang lại kết quả cao
Phương pháp học bằng trò chơi
Phương pháp dạy học theo trò chơi là một phương pháp giảng dạy học tích cực, được áp dụng phổ biến trong các buổi học. Phương pháp giảng dạy này sử dụng các trò chơi để giúp học sinh tiếp thu kiến thức một cách hiệu quả và thú vị.
Một số ví dụ về trò chơi học tập:
- Trò chơi ô chữ, đố vui,… giúp học sinh ôn lại kiến thức.
- Trò chơi đóng vai,… giúp học sinh thực hành các kỹ năng.
- Trò chơi giải đố,… giúp học sinh khám phá kiến thức mới.
- Trò chơi hợp tác,… giúp học sinh phát triển khả năng giao tiếp.
Phương pháp giảng dạy thuyết trình
Thuyết trình là phương pháp dạy học truyền thống nhưng vẫn được sử dụng rộng rãi trong các cơ sở giáo dục hiện nay. Phương pháp giảng dạy này có nhiều ưu điểm, nhưng cũng tồn tại một số hạn chế.
Ưu điểm của phương pháp thuyết trình:
- Có thể truyền tải lượng kiến thức lớn trong thời gian ngắn.
- Giúp người học tiếp thu kiến thức một cách hệ thống và logic.
- Tạo cơ hội cho người học được nghe, nhìn và ghi chép lại kiến thức.
Nhược điểm của phương pháp thuyết trình:
- Dễ gây nhàm chán, buồn ngủ cho người học nếu không được tổ chức hấp dẫn.
- Tính tương tác giữa giáo viên và người học thấp.
- Người học dễ bị thụ động, thiếu tính tích cực và năng lực khó phát huy.
Xem thêm: Phương pháp giảng dạy Stem – Một phương pháp mới và hiệu quả
Phương pháp khám phá – WEBQUEST
Phương pháp khám phá – WebQuest là một phương pháp giảng dạy tích cực, trong đó học sinh được giao một nhiệm vụ học tập phức hợp, có sự kết hợp giữa lý thuyết và thực hành, thông qua việc truy cập và xử lý thông tin từ các trang web trên Internet.
Đặc điểm của phương pháp giảng dạy WebQuest:
- Học sinh là trung tâm của quá trình học tập.
- Học sinh được giao một nhiệm vụ học tập phức hợp, có tính thực tiễn.
- Học sinh phải tự tìm kiếm và xử lý thông tin từ các nguồn khác nhau, bao gồm các trang web trên Internet.
- Học sinh phải làm việc theo nhóm hoặc cá nhân để hoàn thành nhiệm vụ.
- Giáo viên đóng vai trò là người hướng dẫn, hỗ trợ học sinh trong quá trình học tập.
Xem thêm: Top 30 trường tiểu học được phụ huynh tin tưởng nhất
Kỹ thuật giảng dạy tích cực và hiệu quả
Kỹ thuật Kipling (5W1H)
Kỹ thuật Kipling (5W1H) là một phương pháp giảng dạy hiệu quả bằng tư duy sáng tạo được đặt theo tên của tác giả Rudyard Kipling, người đã sử dụng các câu hỏi bắt đầu bằng các chữ cái W và H để thu thập thông tin và hiểu rõ một vấn đề. Các câu hỏi này bao gồm:
- What? (Cái gì?)
- Who? (Ai?)
- When? (Khi nào?)
- Where? (Ở đâu?)
- Why? (Tại sao?)
- How? (Làm thế nào?)
Kỹ thuật này có thể được sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm giáo dục, kinh doanh, nghiên cứu, và giải quyết vấn đề.
Kỹ thuật “Chia sẻ nhóm đôi” (Think, Pair, Share)
Kỹ thuật “Chia sẻ nhóm đôi” (Think, Pair, Share) là một kỹ thuật dạy học tích cực, trong đó học sinh được chia thành các nhóm nhỏ (2 người) để trao đổi, thảo luận về một vấn đề hoặc câu hỏi nào đó. Kỹ thuật này được chia thành 3 bước:
- Bước 1: Suy nghĩ cá nhân (Think)
Giáo viên đưa ra một câu hỏi hoặc vấn đề cho học sinh suy nghĩ cá nhân trong một khoảng thời gian nhất định. Học sinh có thể ghi lại suy nghĩ của mình vào giấy hoặc trong đầu.
- Bước 2: Thảo luận nhóm đôi (Pair)
Học sinh chia thành các nhóm đôi và trao đổi ý kiến của mình với bạn cùng nhóm. Hai bạn cùng trao đổi và lắng nghe ý kiến của nhau, sau đó cùng thống nhất một ý kiến chung.
- Bước 3: Chia sẻ nhóm lớn (Share)
Mỗi nhóm đôi chia sẻ ý kiến của mình với cả lớp. Học sinh có thể chia sẻ ý kiến của mình theo cách nói, viết, hoặc vẽ.
Kỹ thuật dạy học KWL (KWLH)
Kỹ thuật dạy học KWL (KWLH) là một kỹ thuật dạy học tích cực, trong đó học sinh được khuyến khích suy nghĩ về những gì họ Biết (K), những gì họ Muốn biết (W), và những gì họ Đã học (L) về một chủ đề nào đó. Kỹ thuật này được chia thành 3 bước:
- Bước 1: Biết (K)
Giáo viên yêu cầu học sinh suy nghĩ về những gì họ đã biết về chủ đề sẽ học. Học sinh có thể ghi lại những ý tưởng của mình vào giấy hoặc trong đầu.
- Bước 2: Muốn biết (W)
Giáo viên yêu cầu học sinh suy nghĩ về những gì họ muốn biết về chủ đề sẽ học. Học sinh có thể đặt ra các câu hỏi của mình.
- Bước 3: Đã học (L)
Sau khi học xong chủ đề, giáo viên yêu cầu học sinh suy nghĩ về những gì họ đã học được. Học sinh có thể ghi lại những ý tưởng của mình vào giấy hoặc trong đầu.
Kỹ thuật dạy học tích cực – Sơ đồ tư duy
Kỹ thuật dạy học tích cực – Sơ đồ tư duy là một phương pháp giảng dạy ghi chép và học tập hiệu quả, giúp người học hệ thống hóa kiến thức một cách rõ ràng và dễ hiểu. Sơ đồ tư duy là một sơ đồ nhằm trình bày một cách rõ ràng những ý tưởng mang tính kế hoạch hay kết quả làm việc của cá nhân hay nhóm về một chủ đề. Sơ đồ tư duy có thể được viết trên giấy, trên bản trong, trên bảng hay thực hiện trên máy tính.
Điều kiện để phương pháp giảng dạy cho trẻ đạt được hiệu quả
Phương pháp giảng dạy hiệu quả cho trẻ là một cách thức mà giáo viên sử dụng để truyền đạt kiến thức và kỹ năng cho học sinh. Để phương pháp giảng dạy được hiệu quả, cần đáp ứng các điều kiện sau:
- Phù hợp với mục tiêu dạy học: Cách giảng dạy cần được lựa chọn phù hợp với mục tiêu dạy học của giáo viên. Nếu mục tiêu dạy học là giúp học sinh hiểu một khái niệm mới, giáo viên có thể sử dụng phương pháp giảng dạy trực quan, chẳng hạn như sử dụng tranh ảnh, mô hình, hoặc thí nghiệm. Nếu mục tiêu dạy học là giúp học sinh phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề, giáo viên có thể sử dụng phương pháp giảng dạy thực hành, chẳng hạn như phân tích tình huống, hoặc giải quyết bài tập.
- Phù hợp với trình độ học sinh: Phương pháp giảng dạy cần được lựa chọn phù hợp với trình độ học sinh. Nếu học sinh có trình độ thấp, giáo viên cần sử dụng phương pháp giảng dạy đơn giản, dễ hiểu. Nếu học sinh có trình độ cao, giáo viên có thể sử dụng phương pháp giảng dạy phức tạp hơn.
- Phù hợp với đặc điểm của môn học: Mỗi môn học có những đặc điểm riêng, do đó phương pháp giảng dạy cần được lựa chọn phù hợp với đặc điểm của môn học. Ví dụ, môn toán thường sử dụng cách giảng dạy hiệu quả bằng trực quan, logic, còn môn văn thường sử dụng phương pháp giảng dạy thảo luận, sáng tạo.
- Tạo được sự tương tác giữa giáo viên và học sinh: Phương pháp giảng dạy cần tạo được sự tương tác giữa giáo viên và học sinh. Nếu giáo viên chỉ nói và học sinh chỉ nghe, học sinh sẽ không có cơ hội để tham gia vào quá trình học tập. Giáo viên cần khuyến khích học sinh đặt câu hỏi, thảo luận, và chia sẻ ý kiến của mình để tạo được sự tương tác giữa giáo viên và học sinh.
Hy vọng, với những thông tin chia sẻ về bài viết tìm hiểu các phương pháp giảng dạy hiệu quả cho trẻ đã giúp phụ huynh, nhà trường xác định tốt hơn cách giúp trẻ em học tập tốt nhất. Cùng với đó, hiểu thêm về một số phương pháp giảng dạy mới và được áp dụng nhiều ở các quốc gia có nền giáo dục tiên tiến.
